تکرار و تمرین بیشتر، دقت در نوشتن مشق فارسی وکنترل روزانه تکالیف فارسی و تصحیح آن و اهمیت دادن به این درس و صرف وقت بیشتر در این رابطه می­تواند مشکلات املایی را به حداقل خود برساند.باید در نظر داشت که نقش معلم در این خصوص بسیار تأثیر­گذار است.معلمی که دارای ذوق و سلیقه است و از ادبیات بالایی برخوردار است در رفع مشکلات موفق­تر است.لذا داشتن یک معلم خوب خیلی مؤثرتر از ارائه راهکار و پیشنهاد است. زیرا اگر یک معلم نتواند اهل نظر باشد نمی تواند نظرات و راهکارهای دیگران را بکار بندد.

30روش برای بهبود مهارت های نوشتن(املا)

1)املا به صورت گروهی: به این شکل که بچّه ‌ها را به گروه ‌ها ی 5 یا 6 نفره تقسیم می‌کنیم و در هر گروه  هر خط را  یک نفر از گروه می‌نویسد و در انتها نمره گروهی می‌د هـــــــیم و آن املا در پوشه کار گروه ‌ها قرار می‌گیرد.

2) هر گروه یک متن ا ملا با کمک تمام ا عضای گروه خود می‌نویسد و ما ا ملای همه گــــروه ‌ها را جمع‌آوری کرده و می‌خوا نــــیم و سپس یا بهترین متن دیکته را به کل کــــلاس می‌گوییم و یا از هر گروه یک پاراگرا ف ا نتخا ب کرده و دیکته تلفـــیقی تهـــیه کرده و به کــــل کلاس، دیکته می‌گوییم. در این صورت متن دیکته را بچّه ‌ها ا نتخاب کرده‌اند.

3) بچّه‌ ها را گروه‌ بندی می‌کنیم و سپس هر گروه متن د یکته‌ای را می‌نویـــــسد و برای گروه دیگر می‌خوا ند تا آن گروه بنویسند. دیکته گروه به گروه نام دیگر این دیکته است.

4) در روش دیگر، باز بچّـــــه ‌ها به گروه‌ های 5 یا 6 نفره تقسیم می‌شوند. 10 کلمه مهم از درس

 ا نتخا ب می ‌کنـــــــــیم و از بچّه ‌ها در گروه ‌ها می‌خوا هیم که هر کدام جمله‌ای را در ارتبا ط با درس بنویسند و از کلما ت مهم مورد نظر ا ستفاده کنند و هر گروه جملات خود را کنار هم گذاشته و یک متن کوتاه و زیبا بسازد.

5) در مـــوا قعی که شاگردی ضعیف است و در املا پیشرفت چندا نی ندارد ، می‌توان در هنــــگام

 د یکته دا نش‌آموز ضعیف را کنار دانش‌آموز قوی نشا ند تا بعـــــــضی از لغا ت را که برا یش مشکل

 ا ست ، با مشورت بنویسد. در نتیجه دا نش‌آموز ضعیف ، هم آن لغت را به خوبی به ذ هن می‌سپارد و هم با افت نمره به طور مکرر مواجه نمی‌شود. البته این روش نــــــباید به طور تکرار و همیشگی باشد.

6) در هنگام تصحیح کردن ا  ملا، معلم صحیح لغا ت را نمی ‌نویسد و دا نش‌آموزان خود شان درست لغا ت را از کتا ب پیدا می‌کنند و بعد ما به آن املا نمره می‌د هیم. یعنی ، ا بتدا د ور کلما ت ا شتــباه خط می‌کشیم و صحیح آن را بچّه ‌ها می‌ نویسند و ما به صحیح نوشتن آنها نمره می‌د هیم.

7) روش دیگر این است که معلم بهتر است متن دیکته را قبل از ا ملا برای بچّــــه‌ ها بخوا ند، ولی بچه ‌ها چیزی ننویسند و تنها گوش دهند.

8) بعد از املا هم باید متن مجدداً خوا نده شود ، یعنی در هر ا ملا کل متن باید سه بار خوا نده شود.

9) در صورت دیگر املا، می‌توان شفا هی دیکته را خوا ند و بچّه ‌ها لغات مهّم آن را هجی کنند و در هوا بنویسند.

10) نوع دیگر املا می‌توا ند چنــین با شد که شاگرد پشت سری کلما ت را روی پشت فرد جلـویـی بنویسد و شاگرد جلویی از روش حرکت انگشتی فرد عقبی بتوا ند لغات را بفهــمد و بنویسد که این یک نوع بازی و املا است.

11) در روش دیگر به بچّه ‌ها می‌گوییم روزنا مه با خود به کلاس بیا ورند و لغا ت را بـــبرند و از لغا ت بریده شده یک بند ا ملا برای ما درست کنند و بر روی ورقه بچسبا نند. یا این روش می‌توا نـد به صورت گروهی هم صورت گیرد.

12) می‌ توان ا ملایی را به صورت پلی‌کپی بدون نقطه ، بدون تشــدید و یا به صورت لغا ت نا قـص به

 دا نـش‌آموزان داد تا آنان در جای مناســب نقطه بگذارند و یا تشــدید قرار دهند یا لغات ناقص را کامل کنند.

13) می‌توان دیکته را به صورت لغات صحیح و غلط در کنار هم قرار داد تا بچّه ‌ها کلمه غلط را خط بزنند.

14) روش دیگر املا می‌توا ند به صورت تصویری باشد. یعنی، شکل را به دا نش‌آموزان بدهـیم تا آنان

 ا ملای صحیح آن را بنویسند.

15) ا ملای تقویت حا فظه: بد ین صـــــورت که معلم متنی را روی تخته می ‌نویسد و سپــس متن را

 برا ی دا نش‌آموزان می‌خوا ند و ســـــپس روی نوشته‌ ها یش روی تخته پرده می‌کشد و بچّه ‌ها با ید هـر آنچه از متن فهمیده‌اند را بنویسند. سپس معلم پــــرده را از تخته برمی‌دارد و بچّه ‌ها متن خود را با متن تخته مقایسه می‌کنند و به خود امتیاز می‌دهند.

16) روش دیگر، می‌توا ند ا ستفاده از آینه با شد که کلما ت را بر عکس بنویسیم و بچّــــــه‌ ها با آینـه درست آن را بنویسند و یا صحیح آن را بخوانند.

17) دیکته آبکی: روش دیگر، استفاده از آب و محیط حیا ط مدرسه است. بد ین ترتـــیب که بچّـه ‌ها به صورت ا نفرادی و یا گروهی با خود آب‌پاش به مدرسه می‌آورند و با آب دیکته را روی زمـــین بنویسند و گروهی نوشته ‌های خود را تصحیح کنند.

18) روش دیــگر در تصحیح ا ملا ا ین است که دا نش‌آموزان با ا شتبا ها ت خود جمله بسازند و یـــا دیکته به صورت جمله‌ سازی از لغا ت مهّم درس باشد.

19) کلمات مهّم یا مشکل درس را روی پارچه بنویسند و سپس با خمیر و یا نخ و ســوزن کلما ت را بســازند و یا بد وزند که در ا ین صورت املا با هنر و بازی توأمان می‌شود (یادگیری تلفیقی)

20) دا نش‌آموزان از ا شتبا هات خود در املا کلمات هم‌خا نواده ، متضاد و یا هم معنا بنویسند.

21) برای آشنا یی دا نش‌آموزان با ا نواع صدا ها و لهجه ‌ها در هنگام د یکته گفتن و از این که بچّـه ‌ها تنها به صدا و لحن معلم خود خو گیرند  معلم می‌توا ند از اطرافیان خود بخوا هد تا متن امـلا را بر روی نوار بخوا نند و صدای خود راضـــــبط کنند و سپس آن متن را به کلاس بیاورد و بچـــّه‌ ا از روی آن نوار دیکته بنویســـند و در هنگام ارزشیابی پایانی و یا هر زمان دیگر بچه‌ها دچار مشکل نشوند.

22) همکاران معــــلم می‌توانند در املاهای کلاسی جـــــــای خود را تعویض کنند و به بچــّه‌های کلاس‌های دیگر املا بگویند تا بچّه‌ها با انواع صداها و لحن‌ و گویش در دیکته آشنا شوند.

23) دانش‌آموزان می‌توانـــــند به والـــدین خود دیکته بگویند و والدین در املای خود چند کلمه را اشتباه بنویسند تا بچّه‌ها آنها را تصحیح کنند و به پدر و مادر خود نمره دهند.

24) بچّه‌ها می‌توانند به معلم خود دیکته بگویند. هر گروه یک پاراگراف به معلم بگوید و در انتها گروه‌ها ورقه‌ معلم را تصحیح کنند و یا هر گروه پاراگراف مخصوص به خود را صحیح کند. البته بهتر است معلم چند کلمه را عمداً اشتباه بنویسد.

25) برای والدین بی‌سواد، فرزند می‌تواند صدای خود را ضــــبط کند و از روی صـــدای خود به خودش دیکته بگوید یعـــنی صدای ضبط شده خود را جایگزین صـــــــدای اولیای خود که بی سواد هستند، نماید.

26) یکی دیگر از روش‌ها برای تصــــــحیح املا این است که می‌توان املا را به بچّـــــه‌ها داد تا تصحیح کنند، ولی در نهایت نمره نهایی را معلم بدهد و یا دانش‌آموزان تصحیح کننده با مــداد کنار دفتر فرد، نمره بگذارند و بعد معلم، نمره خود را با نمره‌ای که دانش‌آموزان داده مقایسه کند.

27) معـــلم لغاتی را بر روی مقوا می‌نویسد و مقوا را به تخته نصب می‌کند و زمان کوتاهی وقت می‌دهد تا دانش‌آموزان کلمات را به دقت نگاه کنند و سپس مقوا را جمع می‌کند. در این جا بــــچه‌ها هر آنچه از لغات در ذهنشان مانده است را می‌نویسند و ما لغات و کلمات آنان را تصـــحیح می‌کنیم تا دقت آنان سنجیده شود.

28) دانش‌آموزان املا را در هوا بنویسند و ما هم در هوا تصحیح کنیم نه با قلم و روی کاغذ.

29) روش دیگر امـــلا که همراه با بـــازی هم است، این است که دانـش‌آموزان با گچ روی زمین مدرسه و حیاط مدرسه دیکته بنویسند و سپس حیاط را دسته‌جمعی بشویند تا آثـــار گچ حیاط مدرسه را کثیف نکند.

30) معلّم می‌تواند املا را بر روی چندین کارت بنویسد و این کارت‌ها بین گروه‌ها تقسیم شود تــا تمام گروه‌ها کارت را ببیند و سپس کارت‌ها را جمع کرده و از روی آنها دیکته بگـــــوید. لازم بـه تذکر است که روش‌های املا که به عنوان نمونه بـــــــیان گردید را نباید به عنوان روش واحد تلقی کرد. اگر هر روشی بیشتر از اندازه استفاده گردد، ارزش آموزشی خود را از دست می‌دهد. لذا اگر معلم بنا به ضرورت و در نظر گرفتن تنوع، روش‌های متــــنوع املا را به کار گیرد نتیجه مفیدی عاید دانش‌آموزان خواهد شد.

باتشکر از زحمات شما همکارگرامی

مرتضی بیابانی

مدیر دبستان پسرانه استقلال